Prowadzisz firmę, rozwijasz sprzedaż, inwestujesz w marketing i ludzi. A jednocześnie Twoja firma działa dziś niemal w całości w środowisku cyfrowym: systemy księgowe, CRM, poczta e-mail, dane klientów, strona internetowa, bankowość online. W tym samym czasie cyberprzestępcy nie pytają o wielkość organizacji ani o branżę. Ataki cybernetyczne coraz częściej są wymierzone właśnie w sektor MŚP, bo tam poziom cyberbezpieczeństwa firmy bywa najniższy. Właśnie dlatego nie możesz traktować bezpieczeństwa cybernetycznego jako kosztu, który „może poczekać”. Warto już teraz przyjrzeć się bliżej, czym jest cyberbezpieczeństwo firmy, jak realnie wpływa na ciągłość działania Twojego biznesu i jak się ustrzec przed największymi zagrożeniami.
Co to jest cyberbezpieczeństwo firmy i jaki ma zakres?
Cyberbezpieczeństwo firmy to zestaw procesów, technologii i zasad, których celem jest ochrona firmowych danych oraz infrastruktury IT przed cyberzagrożeniami. W praktyce oznacza to dbanie o to, aby Twoja firma była bezpieczna cyfrowo, niezależnie od tego, czy zatrudniasz 5, 20 czy 200 pracowników.
W 2024 r. aż 83% polskich firm doświadczyło przynajmniej jednej próby cyberataku (wzrost o 16 p.p. względem poprzedniego roku), a phishing i złośliwe oprogramowanie stały się codziennością biznesu*.
Jak rozumieć zakres cyberbezpieczeństwa?
Zakres cyberbezpieczeństwa obejmuje przede wszystkim:
- ochronę danych klientów, które przetwarzasz,
- bezpieczeństwo systemów IT i systemu informatycznego firmy (ERP, CRM, księgowość),
- bezpieczeństwo sieci i infrastruktury informatycznej firmy,
- ochronę danych firmowych, baz danych i danych logowania,
- zapobieganie naruszeniom bezpieczeństwa danych, takim jak wyciek danych czy wyłudzenia danych.
Cyberbezpieczeństwo nie jest więc abstrakcyjnym pojęciem technicznym. To realna ochrona przychodów, reputacji i ciągłości działania Twojej firmy, której nie możesz ignorować, jeśli chcesz uniknąć zagrożeń związanych z m.in. atakami hakerskimi.
Dlaczego bezpieczeństwo cybernetyczne jest szczególnie istotne dla MŚP?
Prowadzenie firmy z sektora MŚP oznacza konieczność łączenia wielu ról jednocześnie, również tych związanych z bezpieczeństwem informatycznym firmy i ochroną danych osobowych. Gdy nie posiadasz wewnętrznego działu IT, bo budżet po prostu na to nie pozwala, a obsługę techniczną realizujesz poprzez outsourcing, zarządzanie bezpieczeństwem informacji staje się bardziej wymagające i wiąże się z większą świadomością ryzyka.
Właśnie w takich warunkach powinieneś być szczególnie wrażliwy na potencjalne ataki cybernetyczne. Ograniczone zasoby, brak stałego nadzoru nad systemami IT oraz rozproszenie odpowiedzialności powodują, że luki w zabezpieczeniach pozostają niewykryte przez długi czas. To sprawia, że firmy z sektora MŚP częściej stają się celem ataków cybernetycznych:
Według dostępnych danych aż 47% cyberataków jest wymierzonych w firmy średniej wielkości, a mniejsze organizacje często nie dysponują wystarczającym poziomem zabezpieczeń**.
Co ryzykujesz, zaniedbując bezpieczeństwo cyfrowe firmy?
Do najczęstszych skutków ataków cybernetycznych w firmach należą:
- przestoje operacyjne i brak dostępu do systemów,
- utrata danych klientów i naruszenie zasad ochrony danych,
- kary finansowe i konsekwencje prawne,
- utrata zaufania klientów firmy,
- spadek wiarygodności marki.
To właśnie z tych powodów zagrożenia cybernetyczne mogą być dla Ciebie szczególnie dotkliwe. Warto sobie to uświadomić, szczególnie w obliczu statystyk, jakimi dysponuje CERT Polska***:
W 2024 roku odnotowano rekordową liczbę zgłoszeń cyberzagrożeń, przekraczającą 600 tysięcy, co stanowi ogromny wzrost. Z ponad 39,6 tys. realnie zweryfikowanych i obsługiwanych incydentów, dominowały phishing (podszywanie się pod znane platformy) i malware (w tym ransomware).
Jakie cyberzagrożenia najczęściej dotykają MŚP?
W praktyce małe i średnie firmy najczęściej padają ofiarą zagrożeń cybernetycznych, które wykorzystują słabe punkty w bezpieczeństwie IT firmy, a nie zaawansowane luki technologiczne. Do najczęstszych należą wspomniany phishing i wyłudzenia danych, prowadzące do przejęcia danych logowania pracowników i dostępu do systemu informatycznego firmy. Równie groźne są ataki ransomware oraz złośliwe oprogramowanie, które blokują systemy informatyczne, powodują wyciek danych i paraliżują infrastrukturę IT.
W MŚP dużym problemem pozostają także ataki hakerskie na bezpieczeństwo sieci i bezpieczeństwo baz danych, często wynikające z braku aktualizacji lub niewystarczającej ochrony systemów. Coraz częściej pojawiają się również ataki DDoS (przeciążenie strony internetowej lub serwera sztucznym ruchem, co prowadzi do ich zablokowania), których celem jest czasowe unieruchomienie usług firmy oraz naruszenia bezpieczeństwa danych, obejmujące dane osobowe, dane klientów i inne firmowe dane. W efekcie spada poziom cyberbezpieczeństwa firmy, a organizacja przestaje być postrzegana jako firma bezpieczna cyfrowo – zarówno przez klientów, jak i partnerów biznesowych.
W praktyce wiele z tych zagrożeń zaczyna się od pozornie drobnych zaniedbań – nieaktualnego certyfikatu, błędnej konfiguracji serwera czy podatnej wersji oprogramowania. Takie elementy możesz najszybciej wychwycić w zewnętrznej konfiguracji swojej strony internetowej, korzystając z bezpłatnego Cyberskanera WeNet. Narzędzie automatycznie analizuje kluczowe parametry bezpieczeństwa widoczne z perspektywy atakującego, identyfikując luki w jej publicznie dostępnych warstwach.
Sprawdź, jak odczytać raport z Cyberskanera i co zrobić dalej?
Kto odpowiada za bezpieczeństwo cyfrowe firm?
Choć raport KPMG wskazuje, że 41% firm przypisuje odpowiedzialność za strategię cyberbezpieczeństwa dyrektorowi IT*, w rzeczywistości taka rola bardzo często w ogóle nie istnieje. W efekcie bezpieczeństwo cybernetyczne w przedsiębiorstwie staje się odpowiedzialnością biznesową, a nie wyłącznie techniczną – spoczywa na właścicielu, zarządzie i kadrze menedżerskiej.
To ważne, ponieważ większość incydentów nie wynika z awarii systemów, lecz z błędów organizacyjnych i ludzkich, takich jak: brak jasnych procedur, nieświadomych działań pracowników firmy czy nieuporządkowanego przetwarzania danych. Dlatego skuteczna ochrona przedsiębiorstwa nie zaczyna się od narzędzi, lecz od zasad, które regulują sposób pracy z informacją.
Trzeba pamiętać, że cyberbezpieczeństwo to nie tylko IT. W praktyce to właśnie:
- polityki bezpieczeństwa firmy, określające kto, do czego i na jakich zasadach ma dostęp,
- zasady ochrony danych, obejmujące dane osobowe, dane klientów i dane firmowe,
- szkolenie pracowników firmy, które ogranicza phishing, wyłudzenia danych i przypadkowe naruszenia bezpieczeństwa
tworzą fundament, bez którego nawet najlepsze systemy zabezpieczeń i rozwiązania IT nie zapewnią, że firma będzie naprawdę bezpieczna cyfrowo.
Kiedy i gdzie jest najczęściej naruszane bezpieczeństwo cyfrowe firm?
Małe i średnie firmy najczęściej tracą bezpieczeństwo cyfrowe nie w wyniku jednego spektakularnego ataku, lecz na etapie codziennego funkcjonowania przedsiębiorstwa. Krytyczne momenty pojawiają się wtedy, gdy system informatyczny firmy nie jest regularnie aktualizowany, brakuje monitorowania cyberbezpieczeństwa systemów, a infrastruktura IT rozwija się szybciej niż zasady jej ochrony. To właśnie wtedy spada poziom cyberbezpieczeństwa firmy, a zagrożenia bezpieczeństwa IT pozostają niewykryte przez długi czas.
Posłuchaj eksperta w dziedzinie bezpieczeństwa IT, który wyjaśnia, gdzie współczesne firmy najczęściej popełniają błędy w ochronie danych i systemów zarządzania bezpieczeństwem.
Najbardziej narażone obszary to systemy wewnętrzne firm, bezpieczeństwo sieci i bezpieczeństwo baz danych, w których przetwarzane są dane osobowe, dane klientów i inne firmowe dane. Brak cyklicznego audytu bezpieczeństwa, testów bezpieczeństwa systemów oraz jasno określonych polityk bezpieczeństwa firmy powoduje, że drobne luki prowadzą do naruszeń bezpieczeństwa danych, wycieku danych lub skutecznych ataków hakerskich. W efekcie firma przestaje być bezpieczna cyfrowo, często nie zdając sobie z tego sprawy aż do momentu realnego incydentu.
Jak budować firmę bezpieczną cyfrowo?
Budowanie firmy bezpiecznej cyfrowo nie polega na wdrożeniu jednego narzędzia, lecz na stworzeniu spójnego systemu ochrony. Skuteczna strategia cyberbezpieczeństwa firmy łączy rozwiązania techniczne z procesami organizacyjnymi i jasno określa, jak chroniona jest infrastruktura IT oraz dane firmowe. Dzięki temu poziom cyberbezpieczeństwa firmy jest kontrolowany i możliwy do utrzymania wraz z rozwojem biznesu.
Jakie są podstawowe elementy strategii cyberbezpieczeństwa firmy?
W praktyce strategia cyberbezpieczeństwa powinna obejmować:
- audyt IT i audyt bezpieczeństwa, które pozwalają ocenić aktualny stan ochrony systemu informatycznego firmy oraz wykryć luki w zabezpieczeniach,
- bezpieczeństwo systemów IT, w tym bezpieczeństwo sieci i bezpieczeństwo baz danych, w których przetwarzane są wszelkiego rodzaju dane,
- systemy monitorowania bezpieczeństwa, regularne testy bezpieczeństwa systemów oraz procedury reagowania na incydenty i naruszenia bezpieczeństwa danych.
Checklista bezpieczeństwa infrastruktury firmy
Przygotowaliśmy listę, która pomoże Ci ocenić, czy Twoja firma posiada odpowiedni poziom ochrony danych i jest odporna na cyberzagrożenia.
1. Dostęp do systemów i danych
- Stosujesz silne hasła i nie używasz tych samych haseł w kilku systemach
- Masz uwierzytelnianie wieloskładnikowe (np. do poczty, bankowości, CRM)
- Dostęp do systemów informatycznych firmy mają tylko osoby, które faktycznie go potrzebują
2. Ochrona danych firmowych i danych klientów
- Wiesz, gdzie przechowywane są dane osobowe i dane klientów
- Masz określone zasady ochrony danych (kto, co, gdzie i jak przetwarza)
- Regularnie tworzysz kopie zapasowe danych według zasady 3-2-1 i wiesz, jak je odtworzyć.
Nie daj się zaskoczyć ransomware!
Samo posiadanie backupu to połowa sukcesu. Kluczem jest zasada 3-2-1, zgodnie z którą tworzysz 3 kopie danych (oryginał + dwie kopie), stosujesz 2 różne nośniki (np. chmura i serwer NAS) i przechowujesz 1 kopię poza siedzibą firmy (np. w zabezpieczonej chmurze).
Najczęstszym błędem jest trzymanie kopii zapasowej na dysku, który jest stale połączony z siecią firmową. W razie ataku hakerskiego, wirus szyfruje wszystko, w tym Twój backup. Zawsze dbaj o to, by przynajmniej jedna kopia była odizolowana od głównej sieci.
3. Systemy IT i infrastruktura firmy
- System informatyczny firmy oraz oprogramowanie są regularnie aktualizowane
- Infrastruktura IT (serwery, sieć, strona internetowa) jest zabezpieczona i monitorowana
- Wiesz, kto odpowiada za bezpieczeństwo IT firmy – wewnętrznie lub zewnętrznie
4. Monitorowanie i testowanie bezpieczeństwa
- Co najmniej raz na jakiś czas wykonujesz audyt bezpieczeństwa lub audyt IT
- Stosujesz monitorowanie cyberbezpieczeństwa systemów, a nie tylko reagowanie po incydencie
- Masz procedurę na wypadek naruszenia bezpieczeństwa danych lub wycieku danych
5. Ludzie i organizacja
- Pracownicy firmy wiedzą, czym jest phishing i wyłudzenia danych
- Przynajmniej raz w roku realizujesz szkolenie pracowników firmy z cyberbezpieczeństwa
- Pracownicy firmy łączący się zdalnie korzystają z bezpiecznych, szyfrowanych połączeń (VPN)
- Masz spisane polityki bezpieczeństwa firmy, nawet w uproszczonej formie
Podsumowanie
Cyberbezpieczeństwo firmy to nie projekt jednorazowy, lecz proces. Jeżeli prowadzisz małą lub średnią firmę, ignorowanie zagrożeń cybernetycznych oznacza realne ryzyko dla Twoich przychodów, klientów i stabilności biznesu.
Dane nie pozostawiają wątpliwości: polskie firmy są coraz częściej celem ataków, a brak strategii cyberbezpieczeństwa firmy działa na korzyść cyberprzestępców. Dlatego im wcześniej zadbasz o odpowiedni poziom ochrony danych i zabezpieczeń systemów wewnętrznych firmy, tym mniejsze będą koszty potencjalnego incydentu.
Jeżeli chcesz, aby Twoja firma była bezpieczna, cyberbezpieczeństwo musi stać się elementem codziennego zarządzania – tak samo jak finanse, sprzedaż czy marketing.
Źródła:
*KPMG „Barometr cyberbezpieczeństwa 2025”
**Raport EFL „Cyberbezpieczeństwo w firmie. Jak o nie zadbać?”
***Raport Roczny 2024 z działalności CERT Polska “Krajobraz bezpieczeństwa polskiego internetu”
