Jeszcze nigdy nie mieliśmy dostępu do tylu źródeł wiedzy, a jednocześnie tak wielu problemów z odnalezieniem kluczowych informacji. Nic więc dziwnego, że walka o odfiltrowanie istotnych treści spod zalewu informacyjnego staje się nieustannym wyzwaniem – również dla internautów. Wszystko ze względu na tzw. szum informacyjny, czyli zjawisko, które dotyka każdego z nas – zarówno w życiu prywatnym, jak i zawodowym. Dlatego już teraz postaramy się przybliżyć definicję pojęcia oraz podpowiedzieć, jak sobie radzić z falą wiadomości i jak jej przeciwdziałać.
Co to jest tzw. szum informacyjny?
Czy zdajesz sobie sprawę, że żyjemy obecnie w erze informacyjnej? Powoduje to fala nowych technologii oraz nadmiar danych, z którymi mamy do czynienia każdego dnia. Można to porównać do hałasu w tle, który utrudnia nam skupienie się na istotnych dźwiękach.
Tak samo jest z informacjami – obecność zbędnych, nieistotnych lub mylących treści sprawia, że trudniej nam zrozumieć przekaz, który jest dla nas ważny. Tego dotyczy właśnie zagadnienie szumu informacyjnego. Zjawisko to ma wpływ na zdolność do przetwarzania informacji i podejmowania decyzji oraz na koncentrację i ogólny poziom stresu.
Zjawisko szumu informacyjnego występuje w komunikacji, ma wiele źródeł i wpływa na życie ludzi na różnych płaszczyznach.
Warto zatem nauczyć się filtrować informacje, aby skupić się na tych, które są istotne i unikać zbędnych treści, które mogą wprowadzać zamieszanie i utrudniać zrozumienie przekazu. W ten sposób można lepiej radzić sobie z codziennym nadmiarem informacji i czerpać z nich korzyści, nie odczuwając jednocześnie negatywnych skutków.
Jak rozpoznać szum? Przykłady mgły informacyjnej
Jak już wiesz, zjawisko szumu informacyjnego dotyczy przesytu danych, często sprzecznych lub nieprawdziwych, utrudniających zrozumienie istoty danego zagadnienia. Poniżej znajdziesz kilka sytuacji, w których wystąpił nadmiar informacji.
Jednym z przykładów są plotki i niepotwierdzone newsy krążące w mediach społecznościowych. Często dotyczą one znanych osób, polityków czy wydarzeń mających wpływ na życie społeczne. W takich sytuacjach trudno jest odróżnić prawdę od fikcji, co prowadzi do dezinformacji i nieporozumień.
Kolejnym przykładem, w którym pojawia się problem szumu informacyjnego, jest nadmiar reklam i promocji w mediach. W Internecie jesteśmy narażeni na bombardowanie różnego rodzaju ofert, które często są niejasne, mylące lub wprowadzające w błąd. To sprawia, że trudno jest podjąć świadome decyzje konsumenckie oraz odróżnić wartościowe produkty od tych mniej wartościowych.
Mgła informacyjna dotyczy udostępniania informacji sprzecznych na temat danego wydarzenia. Na przykład podczas wyborów prezydenckich w Polsce w 2020 roku, wiele osób publikowało swoje opinie, analizy czy prognozy, co utrudniało zrozumienie rzeczywistego stanu rzeczy.
Efekt szumu informacyjnego to także tzw. fake news – nieprawdziwe informacje, które są publikowane w celu wprowadzenia odbiorców w błąd. Tego rodzaju komunikacja nie tylko osłabia decyzyjność odbiorców, ale również ma na celu manipulowanie opinią publiczną czy wywołanie kontrowersji.
Co charakteryzuje szum, czyli nadmiar informacji?
Przeciążenie informacyjne stanowi jeden z najbardziej uciążliwych problemów rzeczywistości, w której coraz więcej osób korzysta z Internetu jako głównego źródła wiedzy. W kwestii szumu warto zwrócić uwagę na jego charakterystyczne cechy – omawiamy je poniżej.
Chaotyczność
Jedną z cech eksplozji informacyjnej jest chaotyczność, która wynika z ogromnej ilości danych dostępnych w sieci. Informacje są często prezentowane bez żadnego porządku, co utrudnia ich przyswajanie i zrozumienie, a to wpływa na zdrowie i zatruwa umysł. Zamiast koncentrować się na jednym temacie, użytkownicy są bombardowani różnorodnością wiadomości, które niekoniecznie są ze sobą powiązane.
Fragmentaryczność
Przeładowanie informacjami charakteryzuje się również fragmentarycznością. W sieci można znaleźć wiele niekompletnych informacji, które nie oddają pełnego obrazu danej sytuacji czy problemu. Często spotykamy się z przypadkami, gdy wypowiedzi są wyrywane z kontekstu, co prowadzi do nieporozumień i dezinformacji.
Niska jakość informacji
W Internecie łatwo jest natknąć się na informacje o niskiej jakości. W przypadku wielu treści nie są podane źródła czy autorstwo, co prowadzi do rozprzestrzeniania się nieprawdziwych danych, plotek czy teorii spiskowych. Tak powstaje szum informacyjny. Niestety, takie informacje często zyskują dużą popularność, wprowadzając w błąd wiele osób.
Nieaktualność
Trudno jest być na bieżąco ze wszystkimi wydarzeniami, choć infopresja to dziś powszechne zjawisko. Zalew informacji sprawia, że wiele wiadomości jest już nieaktualnych, zanim zdążymy się z nimi zapoznać. Dlatego warto korzystać z zaufanych źródeł, które dbają o to, aby dostarczać swoim czytelnikom najświeższe tematy.
Brak udokumentowania
Ostatnią cechą związaną z zagadnieniem szumu informacyjnego, o której warto wspomnieć, jest brak udokumentowania. Wiele publikacji nie podaje źródeł swoich informacji, co utrudnia weryfikację ich prawdziwości. W efekcie czytelnicy muszą polegać na intuicji i doświadczeniu, aby ocenić rzetelność danego materiału.
Skutki szumu informacyjnego
Problem szumu informacyjnego może prowadzić do wielu negatywnych konsekwencji, zarówno dla jednostek, jak i dla społeczeństwa. Przede wszystkim utrudnia on zdobywanie rzetelnej wiedzy i pogłębianie zrozumienia świata. Ponadto może prowadzić do dezinformacji, manipulacji czy podziałów społecznych.
Jeśli zaczniesz ulegać szumowi, to z pewnością zauważysz jego wpływ na Twoje samopoczucie. W takiej sytuacji możesz odczuwać stres informacyjny, frustrację czy poczucie przeciążenia. Długotrwałe narażenie na to zjawisko może prowadzić do problemów ze zdrowiem psychicznym, takimi jak zaburzenia snu, lęk czy depresja.
Efekt szumu informacyjnego – jak mu przeciwdziałać?
Zastanawiasz się, jak nie ulegać szumowi informacyjnemu? Przeciwdziałanie to nie tylko kwestia indywidualnych działań, ale także odpowiedzialności mediów, twórców treści czy edukacji medialnej. Oto kilka sposobów, które pomogą zminimalizować negatywne skutki tego zjawiska.
Pierwszym krokiem według ekspertów od ekologii informacji jest selekcja źródeł. Warto korzystać tylko z tych, które są sprawdzone i uznane za rzetelne. Unikaj portali o wątpliwej reputacji czy stron, które publikują sensacyjne newsy bez miejsca pozyskania danych.
Remedium na przeciążenie informacjami jest rozwijanie umiejętności krytycznego myślenia. Oznacza to zdolność do analizowania, oceniania i interpretowania danych oraz dostrzegania ich kontekstu. Krytyczne myślenie pozwala nam również zauważyć manipulacje czy próby wpływania na nasze emocje.
Warto również ograniczyć ilość czasu spędzanego na przeglądaniu wiadomości czy korzystaniu z mediów społecznościowych. Zamiast tego możesz poświęcić więcej czasu na rozmowy z bliskimi, czytanie książek czy uprawianie sportu – wszystko to pomoże Ci uniknąć szumu informacyjnego.
